شناسایی علل وقوع فرسایش خندقی با تاکید بر خصوصیات خاک(مطالعه موردی حوزه آبخیز آق امام)

فرسایش خندقی از جمله انواع فرسایش آبی و تشدید شونده است که رخداد و گسترش آن موجب تغییرات بارز در منظر زمین و پسرفت اراضی می شود. هدف از انجام این تحقیق بررسی اثر عوامل خاکی مؤثر بر وقوع فرسایش خندقی در حوزه آبخیز آق امام می‌باشد. این حوزه آبخیز با مساحت 45/5442 هکتار در شرق استان گلستان واقع شده است که از نظر فرسایش خندقی دارای معضلات و مشکلات قابل‌ملاحظه‌ای می‌باشد. در این تحقیق با استفاده از بازدید‌های میدانی، خندق‌های موجود در منطقه شناسایی و مورد بررسی قرارگرفتند. سپس تعداد پنج خندق معرف انتخاب شدند و تعداد 10 نمونه خاک در داخل و 10 نمونه خاک در خارج از محدوده خندق‌ها (منطقه‌ای واقع در اراضی مجاور در بالادست خندق‌ها) در دو عمق 0-30 و 30-60 سانتی‌متری تهیه و مورد آنالیز آزمایشگاهی قرار گرفتند. از آزمون مقایسه میانگین دو جامعه آماری جهت بررسی نقش خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک در دو عمق مطالعاتی در ایجاد فرسایش خندقی استفاده به عمل آمد. نتایج نشان داد که اختلاف معنی‌داری در سطح 5 درصد، بین برخی از خصوصیات در خاک سطحی و زیر سطحی وجود داشته است. به‌طوری‌که در این بین میزان درصد سیلت (در هر دو عمق در مناطق خندقی)، درصد رطوبت اشباع (در هر دو عمق در مناطق خندقی)، هدایت الکتریکی(عمق زیر سطحی در مناطق خندقی)، مواد خنثی شونده (در هر دو عمق در مناطق خارج از خندق)، درصد کاتیون تبادلی (عمق زیر سطحی در مناطق خندقی)، نسبت جذب سدیم (عمق زیر-سطحی در مناطق خندقی)، درصد سدیم تبادلی (عمق زیر سطحی در مناطق خندقی)، به‌دلیل مقادیر بیش‌تر و اختلاف معنی‌دار آماری توانستند نقش مؤثری در ایجاد فرسایش خندقی از خود نشان دهند.